Tập luyện thế nào sau phẫu thuật chấn thương dây chằng chéo sau?

>> Tập luyện thế nào sau phẫu thuật chấn thương dây chằng chéo trước?

Dây chằng chéo sau nằm phía bên trong cầu đầu gối, là một trong bốn loại dây chằng giúp ổn định khớp gối. Tổn thương dây chằng chéo sau thường là hậu quả của một lực va chạm mạnh vào phía ngoài của đầu gối. Các triệu chứng của tổn thương dây chằng chéo sau bao gồm đau, có thể sưng và cảm giác bất ổn khi cố gắng đứng. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, anh em có thể phải tiến hành phẫu thuật hoặc không. Tuy nhiên, để dây chằng chéo sau hồi phục, các bác sỹ khuyến cáo bệnh nhân cần phải tập phục hồi chức năng trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần. Các bài tập phục hồi chức năng được thiết kế để tập luyện sự chuyển động ở đầu gối, hồi phục chức năng dây chằng và tăng cường cơ bắp.

Bài tập phục hồi chức năng gồm những giai đoạn sau :

1. Ngày 1 đến 2 sau phẫu thuật

- Giảm đau và sưng nề khớp gối bằng chườm đá lạnh 20 phút/lần, cách nhau mỗi 3 tiếng.

- Tập di động xương bánh chè.

- Mang nẹp đùi cẳng chân cố định sau mổ: Tập dạng và khép khớp háng, tập vận động khớp cổ chân các tư thế. Tập khoảng 10 động tác mỗi giờ để lưu thông máu. Tập nâng toàn bộ chân lên khỏi mặt giường có trợ giúp.

- Tập co cơ tĩnh trong nẹp : Tập cơ đùi và cơ cẳng bàn chân.

- Nẹp sử dụng 4 tới 6 tuần đến khi kiểm soát được cơ lực.

2. Từ ngày thứ 2 sau phẫu thuật 

- Bắt đầu tập đứng dậy với 2 nạng trợ giúp, chịu 50% trọng lượng cơ thể ở chân phẫu thuật. Đeo nẹp gối duỗi.

3. Từ ngày thứ 3 tới hết tuần thứ nhất sau phẫu thuật 

- Mục tiêu: Giảm sưng nề, giảm đau khớp gối, lấy lại tầm vận động khớp gối ở tư thế duỗi.

- Tiếp tục tập các bài tập như ngày 1 & 2 sau phẫu thuật với cường độ tăng dần.

- Đeo nẹp liên tục cả ngày và đêm.

- Tăng cường kiểm soát cơ đùi.

- Bệnh nhân đi lại sử dụng 2 nạng nách trợ giúp, gối đeo nẹp tư thế duỗi.

4. Từ tuần thứ 2 đến hết tuần thứ 4 

- Tiếp tục đeo nẹp duỗi gối và tập các bài tập trong nẹp. Tập nâng chân phẫu thuật với nẹp.

- Tháo nẹp 3 lần /ngày : Tập vận động gập gối thụ động đến 60º.

- Đến tuần thứ 4 gập gối đến 90º . Vận động thụ động và chủ động có trợ giúp.

- Tập vận động duỗi gối từ 60º đến 0º.

- Kiểm soát tập vận động làm mạnh sức cơ ở tư thế gối duỗi hoàn toàn.

- Chịu một phần trọng lượng trên chân phẫu thuật.

- Đi lại với nạng trợ giúp từ 4 tới 6 tuần.

- Nếu khớp gối sưng đau : Ngừng tập, chườm lạnh khớp gối.

- Sau tuần thứ 4,khớp gối phải duỗi được hoàn toàn, gối gập 90º, sức cơ đùi phải mạnh.

5. Từ tuần thứ 5 đến hết 6 tuần 

- Tiếp tục các bài tập vận động trong nẹp và khi tháo nẹp.

- Duy trì duỗi khớp gối tối đa.

- Tập vận động gập gối 90º và gập hơn nữa đến 110º.

- Tập duỗi gối chủ động từ 90º về 0º.

- Tập nâng và khép khớp háng ở tư thế duỗi khớp gối hoàn toàn.

- Luôn đeo nẹp khi đi lại và khi ngủ.

- Đi lại với nạng chịu 75% trọng lượng cơ thể trên chân phẫu thuật.

- Đến tuần thứ 6 bắt đầu bỏ nẹp đùi cẳng chân.

- Tập nhún đùi (xuống tấn) trong giới hạn khớp gối duỗi dần từ 90º về 0º và ngược lại, tốc độ tăng dần theo thời gian.

- Tập bước lên và bước xuống 1 bậc thang.

6. Từ tuần thứ 7 đến hết tuần thứ 10

- Tập vận động gập gối tăng dần đến 120º. Gập gối hết tầm vận động đến 3 tháng sau mổ.

- Tập ngồi xổm đến 90º.

- Nâng toàn bộ chân và khép háng (tư thế duỗi gối hoàn toàn) với tạ từ 1 đến 2 kg.

- Chịu hoàn toàn trọng lực lên chân phẫu thuật ở tuần thứ 8.

- Đạp xe đạp. 

- Tập lên xuống cầu thang.

- Tập đi bộ.

7. Từ tuần 11 đến tuần thứ 16

- Tăng cường các bài tập trên.

- Tập gập duỗi khớp gối chủ động phải đạt được biên độ bình thường.

- Tập chạy nhẹ.

8. Từ tháng thứ 5 đến hết tháng thứ 6

- Tập các bài tập tăng cường sức mạnh cơ đùi.

- Tập chạy tốc độ tăng dần. Không nên chạy vòng hoặc xoay khớp gối.

- Trở lại hoạt động thể thao.

9. Từ tháng thứ 7

- Có thể chơi bóng trở lại nhưng nên có sự theo dõi, giám sát và tư vấn của bác sỹ điều trị. Nếu có vấn đề bất thường nên ngừng ngay và đi tái khám..

Vật lý trị liệu:

- Chườm lạnh khớp gối đến 1 tuần sau phẫu thuật.

- Sau 4 tuần phẫu thuật có cứng, dính khớp gối hoặc cơ lực đùi yếu có thể điều trị bằng sóng ngắn, hồng ngoại, điện phân, điện xung hoặc dòng thể dục kích thích cơ.

- Có thể tập thểm bằng máy tập kinetic.

- Giai đoạn đầu sau phẫu thuật 2 tuần cần tái khám. Sau đó cứ 1 tháng tái khám 1 lần cho đến khi trở lại hoạt động bình thường.