Định vị tư thế cơ thể: Điều chỉnh nhỏ, khác biệt lớn

Đứng đúng tư thế là một trong những vấn đề cơ bản khi chơi bóng, cơ bản đến nỗi chẳng ai buồn nhắc bạn đứng thế nào mới là đúng. Nhưng nên biết rằng, sự khác biệt của trận đấu có thể tạo ra từ chính vị trí và tư thế đứng mà chúng ta lựa chọn.

Tư thế tối ưu

Tư thế cơ thể khi chơi bóng là rất quan trọng nhưng khá kỳ lạ là nó thường bị mọi người bỏ qua. Những chuyên gia nghiên cứu thể thao đã chỉ ra rằng đứng chéo cơ thể là tư thế tối ưu nhất trong hầu hết các môn thể thao. Điều này đặc biệt đúng với môn bóng đá, nghĩa là vai cầu thủ thay vì song song hoặc vuông góc với phần sân đối phương thì nên đứng ở một góc chéo.

Tư thế đứng chéo như vậy mang lại một số thuận lợi nhất định. Thứ nhất, nó cho bạn một góc quan sát lớn hơn. Tầm nhìn rộng đảm bảo rằng bạn bao quát được diễn biến xung quanh nhiều hơn, tránh khỏi những diễn biến bất ngờ. Ngoài ra, nó cũng cho phép bạn phản ứng linh hoạt hơn, vừa vì có tầm bao quát tốt, vừa vì cơ thể được đặt ở một vị trí phản ứng tốt hơn.

Việc định vị vị trí cơ thể là hết sức quan trọng trong cả tấn công lẫn phòng ngự, với một chút khác nhau cho từng nhiệm vụ.

Phòng ngự

Ở sơ đồ dưới đây, cầu thủ A đang theo kèm cầu thủ X của đối phương, người đang có bóng trong chân. Trong trường hợp này, phản ứng tự nhiên của hậu vệ thường là đối mặt trực tiếp với cầu thủ đối phương (hướng thẳng toàn bộ cơ thể về phía phần sân đối phương).

Nhưng bằng cách đứng chéo như trong sơ đồ, cầu thủ A sẽ củng cố những ưu điểm sau cho mình:

+ Anh ta sẽ quan sát được nhiều cầu thủ đối phương trong tầm mắt hơn thay vì chỉ người đang giữ bóng.

+ Cầu thủ A có thể phản ứng tốt hơn nếu X cố gắng đi bóng vượt qua anh ta nhờ có phạm vi cản phá lớn hơn.  

+ Vị trí này gây khó khăn cho cầu thủ tấn công đối phương nếu muốn chuyển hướng đi bóng ra biên trái.

+ Cầu thủ A có thể liên kết hiệu quả hơn với các đồng đội trong việc phòng ngự.

Trong ví dụ ở trên, nó chỉ xảy ra khi cầu thủ A đã chọn giải pháp ép đối phương phải đi bóng vào trong, nhưng cần phải đề phòng cầu thủ X thuận chân trái (có thể sút) hoặc anh ta phối hợp với đồng đội Y. Tuy nhiên, A cũng có thể chủ động ép đối phương đi bóng ra biên như trong tình huống tiếp theo dưới đây:

Mặc dù tư thế đứng ở ví dụ này không cho phép A có tầm nhìn tốt như trong ví dụ trước, nhưng nó có thể là chiến thuật thích hợp nếu A muốn ép đối phương vào một góc hẹp khó dứt điểm hay phối hợp (tuy nhiên hãy cẩn thận nếu đối phương là người nhanh nhẹn hơn bạn khá nhiều).

Điều quan trọng ở đây không phải là quyết định theo phương án 1 hay 2, mà là việc đứng với tư thế chéo cho phép A chủ động trong việc đưa ra phương án phòng ngự thích hợp.

Lưu ý rằng cầu thủ B cũng nên đứng ở tư thế chéo để có sự hỗ trợ tốt nhất. Tư thế này cho phép anh ta quan sát cả cầu thủ đang có bóng lẫn người mà anh ta đang theo kèm (cầu thủ Y). Bên cạnh đó anh ta cũng có vị trí thuận lợi để phản ứng nhanh chóng với bất cứ diễn biến nào, như việc Y có thể di chuyển hoặc X vượt qua được A.

Đứng chéo cho phép B tiếp nhận nhiều thông tin, tính toán các giải pháp và phản ứng tốt hơn so với việc đứng thẳng hướng cơ thể lên phía trước.

Tấn công

Tư thế đứng chéo trong tấn công cũng quan trọng chẳng kém trong phòng ngự. Hãy xem xét tình huống sau đây:

Ở đây đội màu xanh đang kiểm soát bóng, với thủ môn có bóng trong chân. Thủ môn sẽ chuyền bóng cho A và bằng tư thế đứng chéo, cầu thủ A có rất nhiều sự chủ động:

+ Dễ dàng quan sát bóng và cầu thủ theo kèm mình cũng như những đối thủ khác.

+ Quan sát không gian nơi các đồng đội có thể hỗ trợ.

+ Dễ hơn trong việc đưa ra quyết định có nên giữ bóng, xoay người hay chuyền bóng cho đồng đội rồi chạy chỗ.

+ Quan sát được cầu thủ B để có phương án phối hợp.

Rõ ràng trong kịch bản này có rất nhiều lợi thế cho cầu thủ A khi đứng chéo thay vì đứng xoay hẳn lưng hoặc đứng hướng mặt về phần sân đối phương. Ở chiều ngược lại, tất cả các cầu thủ đội xanh còn lại cũng đều có lợi thế tương tự nếu họ đứng chéo.

Điều chỉnh nhỏ, khác biệt lớn

Các ví dụ ở trên đủ thuyết phục bất kỳ ai về tầm quan trọng của tư thế cơ thể khi chơi bóng. Đó là một sự thay đổi đơn giản, nhưng nếu bạn chưa quen với việc đó có thể cảm thấy hơi thiếu tự nhiên. Tuy nhiên đừng vì thế mà không chấp nhận thay đổi. Hãy luôn để ý đến tư thế cơ thể mình bất cứ lúc nào nhớ ra, dần dần hình thành suy nghĩ tự nhiên, mang lại cho bạn một vị trí tốt hơn khi thi đấu.

Trong cuốn sách Football for the Brave, tác giả John Cartwright có viết “bóng đá ở trình độ cao, hơn kém nhau nửa mét đã là cả một trời khác biệt. Việc định vị tư thế cơ thể (đứng chéo) do đó có thể là chìa khóa giữa thành công và thất bại. Ở bất kỳ khu vực nào của sân đấu, tư thế đứng chéo đều cho bạn tầm quan sát thoáng nhất và từ đó sẽ có những phương án xử lý nhanh chóng, hiệu quả nhất.

Bóng đá không đơn giản chỉ là trò chơi dành cho một đội bóng, nó còn là về sự kết hợp giữa các cá nhân khi cần thiết”. 

Trong tư duy của Cartwright, kỹ năng bóng đá không chỉ bao hàm hiểu biết về kỹ, chiến thuật mà còn là cách một cầu thủ vận dụng chúng thế nào vào trong thi đấu.